D66 bouwt luchtkastelen, geen huizen

Ach, D66, de partij van de progressieve dromers, de liberale luchtkastelenbouwers. Herinnert u zich nog die ronkende belofte uit hun verkiezingsprogramma: tien gloednieuwe steden om de woningnood te bezweren? Klonk als een visionair masterplan, nietwaar? Totdat partijprominent Rogier van Boxtel doodleuk toegaf dat het allemaal maar een metafoor was. Geen bakstenen en beton, nee, gewoon een poëtisch figuurtje om aan te geven dat we “meer moeten bouwen”. Symbolisch, hè? Als in: “We bedoelen het niet letterlijk, kiezers, maar het klinkt zo lekker ambitieus.”

En dat past perfect bij wat Rob Jetten vlak na de verkiezingen zei: “In de campagne zeg je dingen om zoveel mogelijk stemmen te trekken en vervolgens ga je samen in overleg over hoe nu verder.” Welkom in de wereld van D66, waar verkiezingsbeloften niet meer zijn dan literaire tierelantijntjes, bedoeld om de kiezer te paaien zonder ooit een spade in de grond te steken. Hun programma leest als een dichtbundel vol beeldspraak.

Van dromen naar dwang

Neem bijvoorbeeld hun pleidooi voor “onderwijs op maat voor elke Nederlander”. Klinkt fantastisch: elk kind een persoonlijke leraar, lifelong learning op jouw tempo, geen eenheidsworst meer. Maar in werkelijkheid is dit een metafoor voor: “we gooien wat extra geld en regels richting scholen en hopen dat het beter wordt.” Leraren verdrinken in administratie, klassen blijven overvol, en de beloofde maatwerkdroom verandert in bureaucratische nachtmerrie.

Dan hebben we “betaalbare groene energie van eigen bodem”. O, wat een idylle: windmolens overal, zonnepanelen op elk dak, en de energierekening die als sneeuw voor de zon smelt. Maar de realiteit? Burgers betalen de torenhoge transitiekosten, terwijl multinationals subsidies opstrijken. De metafoor van duurzaamheid vertaalt zich in klimaatdwang: verplichte warmtepompen, boetes voor wie niet meedoet, en regels die diep ingrijpen in het dagelijks leven.

En wat te denken van “een nieuwe, slimme economie met ruimte voor ondernemers met lef”? Hier schetst D66 een beeld van innovatieve startups die Nederland naar de top katapulteren. Maar in de praktijk is dit een metafoor voor belastingvoordelen voor hun vrienden werkzaam in de energietransitie of tech, terwijl de gewone ondernemer in onzekerheid achterblijft.

Niet te vergeten “de gezondste generatie ooit”, met nadruk op preventie in plaats van cure. Klinkt nobel: meer sport, betere voeding, mentale gezondheid voorop. Maar ook dit is vooral een metafoor: in werkelijkheid betekent het dat de overheid burgers vertelt hoe ze moeten leven, terwijl de zorg kampt met wachtlijsten en personeelstekorten.

Voeg daar “het bestrijden van desinformatie” aan toe, met beloften over strengere regels voor online platforms en factchecking. Klinkt verantwoordelijk: fake news aanpakken om de democratie te beschermen. Maar in de praktijk is dit een metafoor voor censuur.

En dan “veel geld naar defensie”, om de NAVO-norm te halen en Nederland veiliger te maken. Grootse woorden over investeren in vrede en stabiliteit. Metafoor? Dit staat voor miljarden naar de wapenindustie en Oekraïne, terwijl zorg en onderwijs bloeden.

Tot slot hun roep om “gelijke kansen voor iedereen”. Klinkt prachtig, maar bij D66 betekent dit vooral gelijke uitkomsten. Dat vertaalt zich in beleid waarbij de “witte man” structureel wordt benadeeld ten gunste van vrouwen, mensen die zich identificeren als vrouw of mensen van kleur.

Symboliek die stemmen bouwt

Dus, beste kiezers, als D66’s tien steden een metafoor zijn, waarom zou de rest van hun programma dan wél letterlijk zijn? Het is allemaal poëzie: grootse woorden die verdampen zodra de stembussen sluiten. Het kan wél, zeggen ze – maar vertaald: Het kan wél… in je dromen. D66 is de Metafoorpartij: een partij die geen huizen bouwt, geen lasten verlicht en geen vrijheid bewaakt, maar wel stemmen weet te bouwen. En dát, dames en heren, is de enige realiteit die telt. Of scherper gezegd: D66 bouwt geen toekomst, alleen luchtkastelen – en die waaien altijd weg zodra de wind draait.