Het doek ging op voor het RTL‑debat en ik zat klaar om verschillen te noteren. Maar wat verscheen, was geen strijdtoneel van ideeën, eerder een toneelstuk waarin vier acteurs in verschillende kostuums dezelfde tekst opdreunden. CDA, GroenLinks‑PvdA, VVD en D66: het leek alsof de coalitie al stond, alleen de handtekeningen onder het contract ontbraken nog.
De Grote Illusionist
Frans Timmermans trad op als de ervaren staatsman. Hij sprak met de vertrouwde zelfverzekerdheid, maar wat níet ter sprake kwam, was minstens zo veelzeggend. Geen woord over de beschuldigingen van corruptie rondom de Green Deal, die in buitenlandse media wel degelijk circuleren. In Nederland blijft het oorverdovend stil. Hoe kan het dat de man die eerder al met halve waarheden rond MH17 wegkwam, opnieuw buiten schot blijft? Is dit journalistieke blindheid of gewoon onderdeel van het script?
De Klimaatapostel
Rob Jetten mocht aantreden omdat Geert Wilders, naar eigen zeggen vanwege dreigingen, verstek liet gaan. En zo kreeg de klimaatapostel zijn kans om de zaal te preken. Hij sprak over het bouwen van tien nieuwe steden – een ambitieus plan dat hij presenteerde alsof het een frisse oplossing was. Maar waar moeten die steden komen? In Natura 2000‑gebieden, zo fluisteren de voetnoten. Waarom werd dat detail niet benoemd? En hoe geloofwaardig is een klimaatminister die ondertussen zelf de halve wereld overvliegt? Het is alsof de brandweerman tijdens zijn dienstpauze een vuurtje stookt in de achtertuin.
De Fatsoensridder zonder fatsoen
Henri Bontenbal presenteerde zich als de man van het fatsoen. Maar wie zijn tweets uit de coronatijd terugleest, ziet vooral een partijman die kritiek wegzette, anderen de maat nam en zich verschool achter de moraal. Fatsoen? Het bleek eerder een marketingterm dan een overtuiging. Hoeveel waarde heeft een ridderorde als het zwaard van plastic is? Zijn morele verhevenheid was niet meer dan een decorstuk: glanzend van ver, maar van dichtbij vol scheuren.
De Stoere Generaal
Dilan Yesilgöz probeerde de VVD te laten klinken als de partij van orde en zakelijkheid. Maar de VVD is de laatste jaren zo vaak linksaf geslagen dat ze inmiddels in de coulissen van GroenLinks zijn beland. Haar stoere taal klonk als een waterpistool: veel gespetter, maar niemand werd er nat van. Is dit nog de VVD van weleer, of slechts een verkleedpartij in een ander uniform?
Het slotakkoord
En zo eindigde de voorstelling. Vier acteurs die elkaar zogenaamd bestreden, maar in werkelijkheid samen een zorgvuldig ingestudeerde choreografie uitvoerden. Het publiek mocht klappen of zuchten, maar de afloop stond al vast: na de pauze vormen ze gewoon weer een coalitie.
Het RTL‑debat liet zien dat er geen fundamenteel verschil meer is tussen deze partijen. Het was theater, en wij waren het publiek dat opnieuw kaartjes kocht voor dezelfde voorstelling. De vraag is niet wie er wint, maar wie straks de hoofdrol krijgt in de volgende seizoensproductie van het Karteltheater. En misschien is de echte vraag wel: waarom blijven wij als publiek telkens terugkomen voor hetzelfde stuk?