In de Haagse torens van bureaucratie, waar ambtenaren en bestuurders hun dagen slijten, bestaat een wereld die mijlenver afstaat van het dagelijks leven van de Nederlander. “Ons soort mensen” – de beleidsmakers, de juristen, de ambtenaren met hun stapels rapporten – leven in een bubbel waarin ze denken dat hun regels en adviezen de samenleving dienen. Maar de realiteit van de gewone burger? Die lijkt hen volkomen te ontgaan.
Neem het recente advies van de Raad van State over het voortrekken van statushouders op de woningmarkt. Met droge ogen stelt deze club dat het prima is om nieuwkomers voorrang te geven boven Nederlanders die al jaren op een wachtlijst staan. “Geen onevenredige impact,” noemen ze dat. Maar vraag het eens aan de jonge starter die geen huis kan vinden. Of aan de gescheiden vader die zijn kinderen in een krappe huurwoning opvangt. Voor hen is dit advies niet alleen onbegrijpelijk, maar ronduit belachelijk.
Toch is dit wat “ons soort mensen” bedenkt, comfortabel genesteld in hun Haagse kantoren. De ambtenarij is een machine die draait op ingewikkelde procedures en zelfbehoud. Een simpele vraag aan de gemeente wordt een eindeloze speurtocht door formulieren en ambtelijke brieven. “Ons soort mensen” noemt dat “zorgvuldig bestuur”. Maar voor de Nederlander die ’s ochtends zijn kinderen naar school brengt, zijn werk doet en ’s avonds probeert rond te komen, voelt het als een muur van onverschilligheid.
En dan de Raad van State, die zichzelf ziet als de bewaker van rechtvaardigheid. Hun advies over statushouders toont hoe losgezongen ze zijn. Ze praten over “juridische proportionaliteit” terwijl gewone Nederlanders vechten om een betaalbare woning. “Ons soort mensen” lijkt niet te snappen dat jarenlange wachtlijsten en torenhoge huren de realiteit zijn voor velen. Ze toetsen regels in een vacuüm, zonder oog voor de frustratie van de bakker, de verpleegkundige of de bouwvakker.
Het probleem is niet alleen dat deze instituties losgezongen zijn. Het probleem is dat de Raad van State enkel de bubbel van “ons soort mensen” dient, een elite die regels maakt voor zichzelf, niet voor de samenleving. Dit instituut is hopeloos verouderd en grondige herziening is broodnodig. Het wordt tijd dat we de Haagse bubbel doorprikken en eisen dat de Raad van State werkt voor álle Nederlanders, niet alleen voor “ons soort mensen”. Alleen dan krijgen we een systeem dat de realiteit dient, in plaats van die te negeren.